Kosmiczny Teleskop Hubble’a NASA/ESA ujawnił niezwykle szczegółowy obraz Arp 4, spektakularnej pary galaktyk spiralnych znajdujących się w gwiazdozbiorze Wieloryba. Chociaż na niebie wydają się być blisko siebie, między tymi galaktykami istnieją ogromne odległości kosmiczne, co ilustruje zwodniczą naturę perspektywy w astronomii.
Dwie galaktyki Arp 4
Arp 4 składa się z MCG-02-05-050a, jasnej, aktywnej galaktyki spiralnej, oraz znacznie większej, ale zaskakująco słabej MCG-02-05-050. Para została po raz pierwszy zidentyfikowana przez astronoma Sidneya van den Bergha w 1959 roku i w latach sześćdziesiątych XX wieku wymieniona w Atlasie niezwykłych galaktyk Haltona Arpa.
Katalog ten został stworzony, aby dokumentować niezwykłe kształty galaktyk i dostarczać naukowcom przykładów ewolucji galaktyk w niezwykłe struktury. Arp 4 należy do kategorii „galaktyk o niskiej jasności powierzchniowej” – galaktyk, które są nieoczekiwanie słabe i trudne do wykrycia. Większa galaktyka, MCG-02-05-050, pasuje do tego opisu ze względu na jej pofragmentowane ramiona i słaby dysk.
Iluzja kosmiczna
Szczególnie interesujące w Arp 4 jest to, że te dwie galaktyki nie są fizycznie blisko siebie. MCG-02-05-050 znajduje się około 65 milionów lat świetlnych od Ziemi, podczas gdy jej jaśniejszy towarzysz, MCG-02-05-050a, znajduje się ponad 10 razy dalej, w odległości 675 milionów lat świetlnych.
„Połączenie na tym zdjęciu to po prostu mało prawdopodobny wizualny zbieg okoliczności” – wyjaśniają astronomowie Hubble’a. „Pomimo braku fizycznego połączenia między nimi, nasza perspektywa z Ziemi pozwala nam cieszyć się widokiem Arp 4 jako dziwnej pary na niebie”.
Zjawisko to uwydatnia, jak nasze spojrzenie na wszechświat może wywoływać mylące wrażenia. Wydaje się, że obie galaktyki są ułożone w jednej linii przez przypadek – jest to rzadkie, ale niefizyczne połączenie widoczne z Ziemi.
Znaczenie niezwykłych galaktyk
Badanie galaktyk takich jak te w atlasie Arpa ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia ewolucji galaktyk. Galaktyki o niskiej jasności powierzchniowej, choć słabe, dostarczają wskazówek na temat formowania się struktur w czasie kosmicznym. Ich półmrok sugeruje, że mogą ewoluować powoli lub mieć mniejsze tempo powstawania gwiazd, co daje astronomom wgląd w szersze procesy kształtujące struktury galaktyczne.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a w dalszym ciągu dostarcza obrazy tych niezwykłych układów w wysokiej rozdzielczości, umożliwiając naukowcom udoskonalanie modeli rozwoju galaktyk i wielkoskalowej struktury Wszechświata.
To zdjęcie Arp 4 przypomina nam, że to, co widzimy na niebie, nie zawsze jest prawdą – i że nawet najbardziej odległe obiekty mogą ujawnić głęboką prawdę o kosmosie.
