De vlaggenschipmissies van Europa op het gebied van de ruimtewetenschap lopen gevaar als gevolg van voorgestelde bezuinigingen op de begroting van NASA, waardoor mogelijk een tekort van bijna 2 miljard dollar ontstaat. De Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) vertrouwt nu op haar lidstaten om tussenbeide te komen en de leemte op te vullen, nu cruciale beslissingen opdoemen tijdens de komende ministerraad van ESA eind november.
De dreigende begrotingscrisis
De door de regering-Trump voorgestelde bezuinigingen op de NASA-financiering vormen een bedreiging voor verschillende spraakmakende, door Europa geleide missies, waaronder de Laser Interferometer Space Antenna (LISA), de Venus-orbiter EnVision en de voorgestelde röntgentelescoop New Athena. Hoewel het Amerikaanse Congres mogelijk een deel van de financiering zal herstellen, moet ESA voorzichtig te werk gaan, aangezien de definitieve begroting onzeker blijft.
Missies in gevaar
LISA, een observatorium voor zwaartekrachtsgolven, vertrouwt op maximaal $ 1 miljard aan hightech apparatuur van NASA. EnVision, dat Venus bestudeert, zou een synthetisch apertuurradarinstrument van 300 miljoen dollar kunnen verliezen. De ExoMars-rover, Rosalind Franklin, heeft ook ongeveer 375 miljoen dollar aan NASA-steun nodig. Deze missies worden, net als andere, geconfronteerd met mogelijke vertragingen of annuleringen als de financiering niet rondkomt.
ESA-antwoord
ESA gelooft dat het “de impact kan opvangen” als de lidstaten hun financieringstoezeggingen verhogen. Het agentschap heeft al aanbestedingen gestart met de Europese industrie om vervangingen te vinden voor NASA-componenten, met name voor LISA. Er zijn besprekingen aan de gang om te bepalen welke elementen ESA kan overnemen, en de beslissingen worden medio 2025 verwacht.
De kosten van onafhankelijkheid
Om deze missies veilig te stellen heeft ESA honderden miljoenen euro’s aan extra financiering van de lidstaten nodig. LISA alleen al zou 1,9 miljard dollar nodig kunnen hebben, met bijdragen van Duitsland, Frankrijk, Italië en andere landen. Het agentschap hoopt hogere begrotingsbijdragen veilig te stellen vergeleken met de 19,6 miljard dollar die in 2022 was overeengekomen.
De wetenschap die op het spel staat
LISA belooft zwaartekrachtgolven van superzware zwarte gaten te detecteren, als aanvulling op op aarde gebaseerde detectoren zoals LIGO. EnVision wil verklaren waarom Venus zo anders evolueerde dan de aarde, en een leemte opvult die is ontstaan door geannuleerde NASA-missies. Rosalind Franklin, Europa’s eerste Marsrover, zou op zoek kunnen gaan naar tekenen van leven onder het oppervlak van Mars.
Een geschiedenis van verraad
Rosalind Franklin heeft al te maken gehad met tegenslagen, waaronder een eerdere terugtrekking van NASA-deelname in 2012 en een geannuleerde lancering van een Russische raket in 2022. De rover vertrouwt nu op Europese en Amerikaanse steun voor een geplande lancering in 2028.
Er blijven onzekerheden bestaan
Ondanks enig ‘positief nieuws’ van Amerikaanse zijde kan ESA niet vertrouwen op NASA-financiering. Zelfs als de begroting voor 2026 deze missies ondersteunt, kunnen toekomstige regeringen hun koers omkeren.
Toenemende spanningen
De crisis komt te midden van oplopende spanningen met Rusland, waardoor de Europese landen gedwongen worden prioriteit te geven aan defensie-uitgaven. Duitsland en Frankrijk investeren miljarden in militaire ruimtevaarttechnologieën, waardoor mogelijk geld aan de wetenschap wordt onttrokken.
De toekomst van samenwerking
ESA moet beslissen of het op NASA blijft vertrouwen of een grotere onafhankelijkheid nastreeft. De uitkomst zal de toekomst van de Europese ruimtewetenschap en internationale samenwerking vormgeven.
De moeilijkheid is als het NASA-leiderschap besluit zich terug te trekken uit de reeds gedane toezeggingen en doorgaat met het verzoeken om annulering van het werk. Dat maakt het, vanuit het perspectief van ESA, erg onzeker om op NASA te vertrouwen.
De lidstaten van ESA zullen uiteindelijk beslissen of ze deze missies financieren, zodat Europa een leider blijft op het gebied van ruimteverkenning. De komende maanden zullen bepalen of deze ambitieuze projecten het veranderende politieke en economische landschap overleven
