Generaties lang hebben de inwoners van de Salomonseilanden in harmonie met het land en de zee geleefd. Maar in de jaren negentig kwam dat evenwicht in gevaar toen de commerciële houtkap zich door de regio verspreidde en een spoor van verwoesting achterliet. Onder degenen die vochten om hun voorouderlijk huis te beschermen, bevond zich Katy Soapi, een wetenschapper en afstammeling van het eiland Tetepare, een heilige plaats die op handen is voor vernietiging.
Een strijd om identiteit
Tetepare is meer dan alleen bomen en stranden. Het is een levend bewijs van het culturele erfgoed van de Westelijke Provincie, de thuisbasis van voorouderlijke tuinen, heilige begraafplaatsen en de collectieve herinnering van de bevolking. Toen geruchten over houtkapconcessies het eiland bereikten, wist de gemeenschap dat ze niet alleen met een bedreiging voor het milieu te maken hadden, maar ook met een existentiële bedreiging.
“Het verliezen van Tetepare zou hetzelfde zijn geweest als het verliezen van een deel van onszelf”, legt Soapi uit. “Het ging niet alleen meer om bomen; het ging om identiteit en erfgoed.”
Van studentenactivist tot wetenschappelijk leider
Soapi, destijds een universiteitsstudent, werd een van de oprichters van de Vrienden van Tetepare en evolueerde later naar de Tetepare Descendants ‘Association (TDA). Ze werkte onvermoeibaar door gemeenschappen met elkaar te verbinden, bijeenkomsten te organiseren en bij overheden te lobbyen om de houtkapconcessies stop te zetten.
“We hadden beide nodig: de kennis van onze voorouders en de instrumenten van de wetenschap om de wereld te laten zien waarom Tetepare ertoe deed”, zegt ze.
De strijd kreeg wereldwijde aandacht, met als hoogtepunt de Australische documentaire Since the Company Came, die de strijd aan de wereld blootlegde.
Een door de gemeenschap geleid natuurbehoudsmodel
De niet aflatende druk wierp vruchten af en de houtkap werd stopgezet. Tegenwoordig is Tetepare nog steeds een van de laatste ongerepte plekken op de Salomonseilanden, beheerd door de TDA, die zichzelf in stand houdt door middel van ecotoerisme en traditionele praktijken.
Het succes van de TDA is een bewijs van de kracht van door de gemeenschap geleid natuurbehoud, waarbij inheemse kennis verweven is met moderne wetenschap. Jaarlijkse bijeenkomsten brengen nakomelingen samen om collectieve beslissingen te nemen, zodat het lot van het eiland in de handen van de bevolking blijft.
Er blijven bedreigingen bestaan
Ondanks de overwinningen is de strijd nog lang niet gestreden. De aantrekkingskracht van snel geld uit de winningsindustrieën blijft sommigen verleiden, terwijl externe druk van ontwikkelaars het kwetsbare ecosysteem van het eiland bedreigt.
“Het is altijd gemakkelijker om bomen voor een paar honderd dollar te verkopen en het geld vandaag nog in handen te hebben”, geeft Soapi toe. “Maar natuurbehoud geeft ons generaties lang vis, voedsel en schone rivieren. Dat is op de korte termijn moeilijker te meten.”
Een Pacifisch model voor de toekomst
Soapi’s reis van studentenactivist tot gerespecteerde regionale wetenschapper belichaamt het leiderschap van de Stille Oceaan op het gebied van natuurbehoud. Haar werk, vooral op het gebied van de verzuring van de oceaan, heeft een aanzienlijke impact gehad, terwijl haar mentorschap een nieuwe generatie wetenschappers heeft geïnspireerd.
In 2012 won de TDA de prestigieuze Equator Prize van de Verenigde Naties, waarmee het door de gemeenschap geleide natuurbehoudsmodel als mondiaal voorbeeld werd erkend.
“Tetepare heeft ons geleerd dat natuurbehoud niet alleen gaat over het beschermen van land; het gaat over het beschermen van wie we zijn”, zegt Soapi.
Tegenwoordig blijft ze pleiten voor inheemse kennis en vanuit de gemeenschap geleide benaderingen als partnerschapscoördinator bij het Pacific Community Center for Ocean Science. Maar ze blijft diep verbonden met Tetepare en erkent dat de ware bewakers van het eiland de nakomelingen zijn.
Het verhaal van Tetepare herinnert ons er krachtig aan dat natuurbehoud niet alleen een milieuprobleem is; het is een strijd voor identiteit, erfgoed en de toekomst van gemeenschappen in de Stille Oceaan. Het is een bewijs van de blijvende kracht van inheemse kennis en de niet-aflatende inzet van degenen die weigeren hun heilige plaatsen te laten vernietigen.
